HAYDİ BAK DUMANA DUMANA
Bu yazıda size iki Ordu türküsünden bahsetmek istiyorum. Biri “Ordu’nun dereleri aksa yukarı aksa”; diğeri “Oy bir sigara ver bana/ Haydi bak dumana dumana” türküleri.
İki türkü de Ordu türküsü.
İlkini bilmeyen yok!
Ordu’nun dereleri aksa yukarı aksa. Hani derler ya “Nevi şahsına münhasır” diye öyle bir ifade.
Derelerin yukarı akması…
Bizim temas edeceğimiz asıl konu türkünün aslının değiştirilmiş olması. Türküde “Oy Mehmet’im Mehmet’im/ Sana küstüm demedim” diye bilinen yer türkünün aslında yok. Sonradan uydurulmuş. Daha doğrusu bir nevi “İdari sansüre” uğramış.
Türkünün aslında “Sana küstüm demedim” mısraı “Sarı tütün demetim” şeklinde imiş. Devrin yönetimi “Tütün” sigarayı hatırlatıyor diye o mısraı “Sana küstüm demedim” şeklinde değiştirmiş.
“Oy Mehmet’im Mehmet’im/Sarı tütün demetim” yerine “Oy Mehmet’im Mehmet’im/ Sana küstüm demedim” şekline çevirmişler.
Ah bu yöneticiler!
Kültürden, töreden, alışkanlıklardan anlamazlar kendilerine göre iş yaparlar. Daha çok “Dipçik zihniyeti” anlayışında olanlar yapar bunu. Sen ne karışıyorsun elin tütününe?
Eskiden fabrikasyon sigaralar az olduğundan “Sarma tütün” dedikleri tütünden el ile yapışırmış sigara. Tütünün sarı renkli oluşu da makbul sınıfındanmış.
Burada Mehmet adında bir erkeğe sevdalanan kız, sevdiğine türkü yakar ve Mehmet sarışın olduğu için onu “Sarı tütün demetim” dermiş. Sevgi alameti yani...
Ancak devrin idarecileri tütüne sansür uygulayınca günümüzde bilinen hale gelmiş. O şekilde de kalmış hafızalarda ve kayıtlarda. Tabii sansür edenler terki dünya etmiş.
Yıllar sonra başka bir Ordu türküsü şöyle başlıyor:
“Oy bir sigara ver bana
Haydi, bak dumana dumana”
Üstelik “tütün” doğrudan doğruya dile getirilmiş olduğu yetmezmiş gibi bir de “Haydi bak dumana dumana” diye de fiil perçinlenmiş…
İşte iki dönem arasında fark.
İlginç olan iki türkü de Ordu türküsü.
Bu “Ordu’nun” işine de karar olmuyor hani. Bir öyle bir böyle. Ordu denildi mi bir duracaksın yani.
Bakmayın siz Zeki Ordu’nun dediğine. Bildiğiniz gibi davranın yine de.
O zaman “Oy bir sigara ver bana diye başlayan türkünün sözleriyle bitirelim konuyu.
“Oy düşmanlar geldi imana
Haydi, küçüğüm gelmez imana”
Düşman bu! İmana gelir mi gelmez mi bilmem. Siz yine tedbiri elden bırakmayın!
…
“Vermem seni ellere, Ordu üstüme kalksa…”
