AHİLİK GELENEĞİNİN GÜNÜMÜZ EKONOMİSİ İÇİN NE KADAR ÖNEMLİ OLDUĞUNU ŞİMDİ DAHA İYİ ANLIYORUZ...!!
Ahilik, Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilatıdır. ... Günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik düzendir.Ahilik, eski Türk medeniyet unsurlarının ve güzel ve doğru ahlak değerleriyle uyumlu kaynaşması neticesinde kurulan esnaf, sanatkar ve üretici birliklerini ve bu birliklerin tatbik ettikleri ahlaki, siyasi, iktisadi, felsefi duygu ve prensiplerin adıdır.
Ahilik sisteminin eğitim anlayışı, insanı tek yönlü olarak değil, çok yönlü ve toplumun bir parçası olarak yetiştiriyordu. ...
YAMAKLIK döneminde; okuma-yazma ve temel Ahilik kuralları öğreniliyordu.
ÇIRAKLIK döneminde; mesleki eğitim, dini eğitim, ahlaki ve sosyal eğitim alınıyordu..
Ahilik sistemi bir insanın yaşamına, bir bütün olarak girdiği için, uyguladığı eğitim sistemi de insanın tüm yönlerine hitap ediyordu.
Ahilik sisteminde, yamak olarak sisteme kabul edilmiş bir çocuk hayatını kazanacağı bir meslek öğreniyordu. Bunun yanında, sosyal ilişkilerini düzenleyeceği ahlak ve görgü eğitimini alıyordu.
Ahilik sistemine girmiş bir çocuk, erişkin olduğu zaman; bir mesleğe, güzel ahlak bilgisine, okuma-yazma ve çağının gerektirdiği sosyal bilgilere sahip oluyordu. Ahilik sisteminin eğitim anlayışı, insanı tek yönlü olarak değil, çok yönlü ve toplumun bir parçası olarak yetiştiriyordu.
Ahilik sistemi, eğitim hakkını küçük seçkin bir grubun kullandığı dönemlerde, Ahilik üyelerine ve dolayısı ile halka açarak yaygınlaştırmıştır. Eğitimin Ahilik sistemi ile tüm yurtta yaygınlaşması, sosyal ve kültürel yaşamı olumlu yönde etkilemiştir.
AHİLİKTE EĞİTİMİN UYGULANMASI
Ahilik teşkilatı, esnaflar arasındaki ilişkilerde özellikle de usta, kalfa, çırak ilişkilerinde sevgi, saygı ve karşılıklı güvenin önemi üzerinde duruyordu. Bir usta; çırak ve kalfasını sadece mesleki açıdan yetiştirmekten değil, onları sosyal, ahlaki ve dini açıdan da yetiştirmekten sorumluydu. Ustalar; çırak, yamak ve kalfalarının iş dışı sorunlarıyla da yakından ilgilenirlerdi.
Ahilik eğitiminden geçmiş kişiler, yani Ahiler o zamanın toplumunda örnek kişilerdi.
Çocuk ve gençlere ilk eğitimi, öğretmen Ahiler veriyordu. Eğitim ilerledikçe öğretmen Ahilerin yanında eğitime; esnaf üstatlar, şehrin yöneticileri ve devlet adamları da ders vererek tecrübelerini aktararak katılıyorlardı.
Anadolu’da birçok iş hanının giriş kapısında şuna benzer nasihatler asılıdır:
Besmele çek gir çarşıya, selamı da unutma ha
Kiloyu eksik çekme ha, metreyi kısa tutma ha
Halka hizmet eylemektir Hakka hizmet eylemek
İyi belle sen bu sözü, sakın yabana atma ha
Alış derken veriş derken, ölçü tartı satış derken
Paraya, pula tapma ha, insanlığı unutma ha
Günümüzde küçük sanayi sitelerinde ve bazı esnaf dükkânlarında “Ahilik Nasihati” adıyla ustanın çırak ve kalfalarına nasihati şeklinde aşağıdaki gibi afişler görülmektedir.
• Harama bakma
• Haram yeme
• Haram içme
• Doğru, sabırlı, dayanıklı ol
• Yalan söyleme
• Büyüklerden önce söze başlama
• Kimseyi kandırma
• Kanaatkâr ol
• Dünya malına tamah etme
• Yanlış ölçme, eksik tartma
• Kuvvetli ve üstün durumda iken affetmesini, hiddetli iken yumuşak davranmasını bil
• Kendin muhtaç iken bile başkalarına verecek kadar cömert ol
Buna benzer Ahiliğin birçok ilkesi ve “Eline, beline, diline sahip ol” gibi güzel nasihatleri ahilikten günümüze miras olarak kalmıştır.
Günümüzde esnaf ve zanaatkârların birbirine olan güven ve dayanışmalarının kısmen de olsa devam etmesi ahilik geleneğinden kalmadır denebilir.
Güven esasına dayalı ticaretle ilgili olarak ahilikten kalma bir uygulama da şöyledir: Herhangi bir toptancıdan ihtiyacı kadar mal alan bir esnaf bir miktar parayı verir, kalan borcunu adi bir kâğıt üzerine; “filan kişiye şu tarihte ödemek üzere şu kadar borcum var” şeklinde yazar. Toptancı elinde bulunan bu kâğıdı –bir çek veya senet gibi- başka bir toptancı ile alış veriş yaparken kullanır. Günümüzde de aralarında güven oluşmuş esnaflar arasında bu gibi uygulamalar nadiren olsa vardır.
Günümüzde Esnaf ve Sanatkârlar Odaları, Ticaret ve Sanayi Odaları gibi bazı örgütler Ahilik Teşkilatlarında benzerleri görülen kalite, müşteri memnuniyeti, yönetimde ve çalışma hayatında etik, sorumluluk, şeffaflık, yönetime katılma gibi kavramlarları yer almaktadır..
Bu vesileyle günümüzün Ahilik geleneğinin devamını yürütmeyi hedefleyen Merzifon Ticaret ve Sanayi Odası olarak tüm üreten , esnaf , sanatkar arkadaşlarımın AHİLİK HAFTASINI KUTLUYORUM..
